- κατάνη
- (Catania). Πόλη (306.464 κάτ. το 2001) της Ιταλίας, στην ανατολική ακτή της Σικελίας, στους πρόποδες του ηφαιστείου της Αίτνας. Αφού καταστράφηκε πολλές φορές από σεισμούς και από λάβα της Αίτνας, ανοικοδομήθηκε στη σημερινή της θέση έπειτα από τον σεισμό του 1693.
Η Κ. είναι στις ημέρες μας η δεύτερη σημαντική πόλη της Σικελίας, μετά το Παλέρμο. Αποτελεί βιομηχανικό (μηχανουργία, χημική βιομηχανία και βιομηχανία τροφίμων) και εμπορικό κέντρο γεωργικών προϊόντων (εσπεριδοειδών, κρασιών κ.ά.), που παράγονται στα εύφορα ηφαιστειακά εδάφη της περιοχής. Βρίσκεται πάνω στη σιδηροδρομική γραμμή Παλέρμου-Μεσσήνης-Συρακουσών. Το λιμάνι της είναι από τα σημαντικότερα της Ιταλίας.
Ιστορία. Η πόλη πιθανότατα ιδρύθηκε από Έλληνες αποίκους από τη Νάξο της Σικελίας το 729 π.Χ. Ο νομοθέτης Χαρώνδας, που καταγόταν από την K., θέσπισε τους πρώτους νόμους της, άγνωστο όμως ποια εποχή. Στην Κ. είχε διαμείνει ο ποιητής Στησίχορος. Το 476 π.Χ., ο τύραννος των Συρακουσών Ιέρων Α’ μετέφερε τους αρχικούς κατοίκους της στους Λεοντίνους της Σικελίας και εγκατέστησε εκεί 5.000 Συρακούσιους και 5.000 Πελοποννήσιους. Ταυτόχρονα, μετονόμασε την πόλη Αίτνα. To 461 π.Χ., οι κάτοικοι επέστρεψαν στην πόλη τους και την ονόμασαν πάλι Κ. Στην εκστρατεία των Αθηναίων στη Σικελία, η Κ. ήταν σύμμαχός τους και χρησίμευσε ως βάση στις επιχειρήσεις τους εναντίον των Συρακουσών. Το 403 π.Χ. η πόλη λεηλατήθηκε από τον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο, ο οποίος πούλησε τους κατοίκους της ως δούλους και εγκατέστησε στην πόλη μισθοφόρους από την Καμπανία. Στους Καρχηδονιακούς πολέμους, περιήλθε στην κυριαρχία των Ρωμαίων (263 π.Χ.). Το 123 π.Χ. καταστράφηκε από σεισμό, αλλά ανοικοδομήθηκε γρήγορα και έφτασε σε μεγάλη ακμή τον 1ο αι. π.Χ. Το 251 μ.Χ. σημαντικό τμήμα της πόλης καλύφθηκε από λάβα. Κατά τη διάρκεια των αγώνων για την εθνική απελεύθερωση της Ιταλίας (19ος αι.), υπήρξε ένα από τα πιο δραστήρια κέντρα της αντίδρασης εναντίον των Βουρβόνων.
Γενική άποψη της Κατάνης, της δεύτερης σε οικονομική σημασία και πληθυσμό πόλης της Σικελίας.
Άποψη του ηφαιστείου της Αίτνας όπως φαίνεται από την πόλη Κατάνη (φωτ. ΑΠΕ).
* * *κατάνη, ἡ (Α)τρίφτης τυριού, «τυρόκνηστις».[ΕΤΥΜΟΛ. Λ. σικελικής προελεύσεως].
Dictionary of Greek. 2013.